Koparki kryptowalut to często wyszukiwane hasło, kiedy nowi użytkownicy zaczynają interesować się Bitcoinem. Wciąż da się na nich zarobić, nie jest to jednak tak łatwe i szybkie jak przed laty. Sytuacja może zmienić się na lepsze, gdy BTC znowu zacznie bić rekordy cenowe.
Czym jest koparka kryptowalut?
Koparka kryptowalut to wyspecjalizowany układ scalony, służący wykonywaniu obliczeń koniecznych dla funkcjonowania blockchaina typu Proof of Work. Taką koparką może być jednostka centralna (CPU), karta graficzna (GPU), programowalna macierz bramek (FPGA) lub układ scalony specyficzny dla aplikacji (ASIC). W praktyce często używa się wielu podobnych urządzeń tej samej klasy, połączonych ze sobą.
Celem kopania kryptowalut jest rozwiązanie skomplikowanej zagadki kryptograficznej dzięki wykonaniu milionów operacji obliczeniowych. Zwycięzca otrzymuje prawo opublikowania bloku oraz nagrodę, która motywuje górników do pracy. Więcej na ten temat przeczytasz w materiale na temat kopania kryptowalut.
Platformy wydobywcze mają różne cechy techniczne, ale górnicy zainteresowani przede wszystkim dwoma: szybkością przetwarzania danych (hashrate) i zużyciem energii. W obu tych kategoriach zwycięża ASIC – rodzina wyspecjalizowanych układów, służących wyłącznie obliczeniom wymaganym przez PoW.
Na pytanie „co to jest koparka kryptowalut” najprostszą odpowiedzią będzie: skomplikowany układ elektroniczny, w wydajny sposób zamieniający prąd elektryczny na moc obliczeniową.
Rodzaje koparek
Co do zasady, mianem koparki kryptowalut można określić każdy sprzęt, służący jej wydobyciu. Mogą to być platformy oparte o:
- CPU (procesor) – ze względu na niewielką wydajność obecnie wykorzystuje go niewiele protokołów.
- GPU (karta graficzna)– bardziej wydajna od procesora, jednak również rozwiązanie odchodzące w przeszłość.
- FGPA (programowalna macierz bramek)– dosyć wydajny układ uniwersalny.
- ASIC (specjalizowany układ scalony)– najwydajniejsze narzędzie dostępne na rynku.
W praktyce określenie „koparka kryptowalut” najczęściej jest rozumiane jako ASIC, jemu poświęcimy zatem dalszą uwagę.
Jak działają koparki kryptowalut
Pełna nazwa ASIC to Application-Specific Integrated Circuit, która oznacza układ scalony przeznaczony do wykonywania jednego rodzaju zadań obliczeniowych. Jego wydajność wydobycia jest wielokrotnie większa niż w przypadku sprzętu ogólnego przeznaczenia jak CPU czy GPU. Możliwe jest także połączenie wielu z nich razem, w celu osiągnięcia maksymalnego hashrate i zwiększenia szans na skutecznego wykopania bloku.
Koparki ASIC łączą wiele obwodów logicznych w jednym chipie, co pozwala na jednoczesne wykonywanie kilku powiązanych funkcji. Ponieważ wykonywane są one równolegle a nie jedna po drugiej, wydajność jest optymalna. Wszystkie obwody znajdują się na tym samym chipie, dlatego układ ASIC może wykonać to zadanie szybciej niż obwód mniej zintegrowany.
Zastosowania ASIC wykraczają poza koparki do kryptowalut – są one stosowane także w telefonach komórkowych, zegarkach czy satelitach komunikacyjnych.
Te przeznaczone do kopania krypto są dostosowane do działania według ściśle określonego algorytmu. Oznacza to, że miner obsługujący algorytm SHA-256, typowy dla Bitcoina, będzie bezużyteczny przy wydobywaniu Litecoina, opartego o Script. Pojawiły się wprawdzie urządzenia hybrydowe, wprowadzone m.in. przez firmę Dual Miners, nie odniosły one jednak większego sukcesu.
Koparki potrafią kopać jednocześnie kilka monet opartych o ten sam algorytm, np. Litecoin i Dogecoin.
Producenci koparek ASIC
Nie każdy producent układów ASIC jest potentatem branży krypto. Wiele firm, jak Infineon, Texas Instruments czy NXP Semiconductors nie angażuje się specjalnie w ten segment, pracując raczej nad urządzeniami z branży audio, motoryzacji czy telekomunikacji.
W świecie krypto kariera ASIC zaczęła się w roku 2013, kiedy eksperci w dziedzinie układów scalonych, Micree Zhan i Jihan Wu założyli firmę Bitmain. Zbudowali oni pierwszą koparkę o nazwie Antminer, która zdominowała rynek wydobycia BTC. Koparka ta jest nieustannie udoskonalana i dzisiaj odpowiada za ok. 70% wydobycia Bitcoina w skali świata.
O pozostałe miejsca na podium rywalizuje wiele firm. Canaan Creative, również powstały w 2013 i rozwijający linę AvalonMiner. Halong Mining, specjalizujący się w algorytmie SHA-256 i produkujący koparki DragonMint. Ebang International Holdings, który oprócz produkcji ASIC prowadzi też jedną z największych pul wydobywczych na świecie. MicroBT, znany z wysokiej wydajności linii Whatsminer, podobnie jak Parallel Mine i jej rozwiązanie Avalon.
Geograficznie duża część producentów koparek pochodzi z Azji, ze szczególnym uwzględnieniem Chin.
Czy to się opłaca?
Opłacalność wydobycia zależy od ceny niezbędnego w tym procesie prądu, jego zużycia przez koparkę oraz hashrate użytej maszyny. Bardzo istotna jest także wysokość nagrody blokowej (ile kryptowaluty możemy zdobyć), jej bieżąca wartość oraz mining difficulty (trudność kopania).
Parametry te zmieniają się bardzo często, wraz z wejściem na rynek nowych maszyn, zmianą cen energii czy każdym halvingiem. Generalnie, branża jest wysoce konkurencyjna i osiągnięcie rentowności w przypadku kopania najbardziej znanych monet (BTC, LTC, DOGE, ETC) jest trudne.
Do kwietnia 2024 nagroda za wykopanie bloku Bitcoina wynosi 6,25 BTC, co w połowie roku 2023 jest równowartością ok. 200 tysięcy dolarów.
Opłacalność kopanie kryptowalut najłatwiej sprawdzimy w kalkulatorze online. Jest ich wiele, popularne serwisy to:
- WhatToMine.com – kalkuluje wydajność dla różnych monet, ma zdefiniowane profile najpopularniejszych GPU i ASIC,
- CoinWarz.com– po wybraniu łańcucha pozwala ocenić, która koparka będzie najbardziej opłacalna,
- 2CryptoCalc.com – po podaniu modelu posiadanego GPU/ASIC proponuje najbardziej dochodowe monety.
Warto spojrzeć również na stale aktualizowaną stronę AsicMinerValue.com która bardzo czytelnie przedstawia ranking obecnie najwydajniejszych koparek.
Niestety, koszty energii elektrycznej w Polsce są dość wysokie. Obecna cena powiedzmy 0,8 zł za kWh przekłada się na 20 centów, co wpisane w kalkulator dla większości kryptowalut daje ujemne zwroty. Wyjściem aby zachować rentowność, jest przerzucenie się na kopanie mniej znanych walut.
Ile kosztuje dobra koparka?
Cena tego samego urządzenia potrafi znacząco zmieniać się w czasie, gdyż cena błyskawicznie reaguje na zmiany popytu i podaży. Oznacza to, że koparki najtańsze będą wtedy, gdy rynek krypto szoruje dno, osiąga zaś szczyty wraz ze wzrostem cen BTC. Na cenę wpływ ma także podaż koparek, koszty energii, stopień trudności sieci i perspektywy całej branży wydobycia kryptowalut.
Ponieważ rozwój technologiczny trwa cały czas, z reguły cena koparki ASIC spada w czasie, podobnie jak każdego komputera czy telewizora, kiedy przestaje on już być cudem techniki.
W połowie roku 2023 r. ceny koparek dla najczęściej spotykanych algorytmów wyglądają następująco:
- Koparki SHA-256 (Bitcoin): 2000-20 000 $
- Koparki Scrypt (Litecoin):2000-18 000 $
- Koparki ETHash (Eth Classic): 1000-36 000$
Koparka będzie tym droższa, im większą ma wydajność i im mniej prądu zużywa. Najtańsze koparki mogą mieć problem ze zwróceniem kosztu zakupu nawet przy darmowym prądzie.
Jak wybrać dobrą koparkę?
Podstawowe parametry, które powinniśmy rozważyć:
- Wydajność (hashrate)– określa, ile obliczeń sprzęt może wykonać na sekundę. Wydajność koparek zależy od tego, wg którego algorytmu ona ma działać: niektóre potrzebują Th (terahaszy), innym wystarczą Kh (kilohasze).
- Pobór energii – w oczywisty sposób niższe zużycie energii prowadzi do wyższych zysków z kopania.
- Koszt zakupu– sprzęt jest bardzo zróżnicowany i wcale nie zawsze najdroższy będzie najbardziej wydajny.
- Niezawodność – sprzęt kupiony od zaufanych producentów na rynku pierwotnym minimalizuje ryzyko.
- Kompatybilność – koparka musi być zgodna z oprogramowaniem, którego chcemy używać. Niektóre oprogramowanie do miningu obsługuje tylko określone typy sprzętu.
Serwisy oferujące koparki należą do wielu różnych kategorii, możemy zerknąć np. na strony:
- Bitmain– największy producent daje możliwość zakupu u źródła, choć klient detaliczny niekiedy odejdzie z kwitkiem,
- AsicMarketplace– hurtownia sprzętu ASIC, przyzwoite ceny, przeciętna obsługa klienta,
- Amazon – wirtualne targowisko, oferty sklepów i użytkowników, wszystko zależy co, od kogo i na jakich warunkach kupujemy.
Listę producentów znajdziemy także tutaj.
Jeśli zakup na rynku pierwotnym jest zbyt drogi możemy rozważyć wtórny, np. ofertę dobrze znanej firmy Compass Mining. Kupowanie ASIC z rynku wtórnego niesie jednak ze sobą ryzyko co do stanu kupowanych urządzeń, wsparcia serwisowego czy ważności gwarancji producenta.
Kupienie ASIC bezpośrednio od producenta może być trudne, ponieważ maszyny te są bardzo poszukiwane i często rezerwowane jeszcze przed ich wyprodukowaniem.
Najpopularniejsze koparki kryptowalut
Przechodząc do konkretów, w lipcu 2023 r. ceny koparek SHA-256 (Bitcoin) wyglądają następująco:
| Lp | Model | Cena | Hash | Opis |
| 1 | Antminer S19 XP Hyd | 8500 $ | 257 Th | Bitmain, najnowsza generacja, chłodzenie wodne |
| 2 | WhatsMiner M30S++ | 4000 $ | 112 Th | MicroBT, duży hashrate |
| 3 | AvalonMiner 1246 | 3900 $ | 90 Th | Canaan, wydajne chłodzenie |
| 4 | DragonMint T1 | 2800 $ | 16 Th | Halong, kontrola temperatury |
| 5 | InnoSilicon 3+ Pro 67T | 1200 $ | 67 Th | InnoSilicon, model z roku 2019 |
Pozorny paradoks: koparka Antminer L7 (9.5Gh) specjalizowana pod algorytm Scrypt może przynieść znacznie większe zyski, niż teoretycznie bardziej wydajny Antminer D9 (1770Gh), pracujący na algorytmie X11.
Czy opłaca się kupić koparkę kryptowalut?
Pytanie jest zbyt ogólnikowe, żeby odpowiedzieć na nie jednym zadaniem. Podsumujmy raczej, komu zakup koparki opłaci się bardziej, a komu mniej.
Warto kupić koparkę, jeśli:
- nie przeznaczasz na jej zakup więcej niż 10-20% zasobów finansowych
- dobrze orientujesz się w rynku, rodzajach algorytmów i rentowności wydobycia,
- potrafisz skonfigurować koparkę, podłączyć ją do puli wydobywczej i dbać o bieżącą konserwację,
- zamierzasz skupić się głównie na wydobyciu nowych i mniej znanych monet,
- masz dostęp do taniego lub darmowego (panele) prądu.
Nie polecamy zakupu koparki, jeśli:
- musiałbyś przeznaczyć na ten cel większość swoich środków,
- nie jesteś specjalnie biegły w kwestiach technicznych,
- o kopaniu wiesz tyle, że na wydobyciu Bitcoina można zarobić,
- płacisz normalne stawki za prąd,
- planujesz zainstalować koparkę w sypialni albo w salonie.
Kluczowym zagadnieniem jest jednak przyszła cena danej kryptowaluty. Jeśli jesteśmy przekonani, że halving wzniesie kurs BTC na szczyty – można zaryzykować mining, choć przy dzisiejszej cenie często będziemy ponosić na nim straty.
Niestety, dni kiedy kopanie kryptowalut było maszynką do generowania pieniędzy już minęły. Nadal da się na nim zarobić, wymaga to jednak sporych inwestycji i sprzyjających warunków. I choć teraz wiesz już, czym jest koparka kryptowalut, to bez dogłębnej wiedzy co należy robić, jak, dlaczego i za ile – na tak wymagającym rynku masz niewielkie szanse na sukces.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Ile kosztuje wykopanie 1 Bitcoina?
Zależy to od cen energii, potrzebnego sprzętu i konkurencji, wartość ta stale zmienia się więc w czasie. Popularne szacunki określają koszt wydobycia od 12 do 30 tysięcy dolarów.
Ile energii potrzeba na wykopanie 1 Bitcoina?
Sieć Bitcoin całościowo zużywa rocznie zbliżoną ilość energii jak Argentyna, zaś jednostkowo potrzebuje ok. 400 MWh na wykopanie 1 BTC.
Czy kopanie kryptowalut jest legalne?
Tak, przynajmniej tak długo jak nie ciągniesz prądu z nielegalnego przyłącza.
Ile prądu zużywa koparka kryptowalut?
Zależy od koparki i algorytmu. Popularne modele dla algorytmu SHA-256 (BTC) mają moc ok. 3-4 kW, podczas gdy te dla CryptoNight tylko 50-100 W.
Po jakim czasie zwraca się koparka kryptowalut?
Wszystko zależy od ceny danej kryptowaluty, modelu koparki i ceny prądu. Typowe koparki BTC zasilane z sieci nie mają szans nawet zarabiać na prąd, póki cena BTC nie wzrośnie 50-100%.
Z czego składa się koparka kryptowalut?
ASIC to samodzielny, bardzo gęsto upakowany układ scalony, wyposażony w niezależne chłodzenie, zasilanie i obudowę z wyjściami (m.in. USB) na zewnątrz.
Czy komputer może być koparką?
W systemach opartych na mocy CPU i GPU jest to możliwe. Wykorzystują je takie waluty jak Monero, Ravencoin czy Vertcoin.
Jak sprawdzić opłacalność koparki kryptowalut?
Najłatwiej posłużyć się którymś z kalkulatorów: WhaToMine, 2CryptoCalc lub CoinWarz.